Eμπρός, πίσω

Σε δημοφιλή τηλεοπτική σειρά ένας από τους ήρωες χρησιμοποιεί ως στάση ζωής και προεκλογικό σύνθημα την φράση «Εμπρός πίσω». Και μπορεί στην μυθοπλασία κάτι τέτοιο να φαίνεται αθώο και διασκεδαστικό, όχι όμως όταν αυτό παίρνει σάρκα και οστά περιγράφοντας τις αλλαγές που προετοιμάζει η κυβέρνηση Μητσοτάκη για τους εργαζομένους, ένα πισωγύρισμα σε εποχές που όλοι πιστεύαμε ότι έχουν παρέλθει. Εν μέσω πανδημίας, με την δημόσια υγεία και την οικονομία να περνούν μια πρωτοφανή κρίση, η  κυβέρνηση αντί της στήριξης των εργαζομένων επιλέγει την φθηνή εργασία ως απάντηση στα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας και με διαρροές προετοιμάζει ένα δυστοπικό μέλλον.

Δεκάωρη εργασία, εργασία το Σαββατοκύριακο, απλήρωτες υπερωρίες, συμψηφισμός τους με μειωμένο ωράριο ή ρεπό, αλλαγές στον συνδικαλιστικό νόμο συγκαταλέγονται στον πυρήνα των επιδιωκόμενων αλλαγών. Και όλα αυτά με ατομικές συμβάσεις μεταξύ εργοδότη και εργαζομένων. Όλοι φανταζόμαστε πόσο δύσκολο είναι, ειδικά σε περιόδους κρίσης και αυξημένης ανασφάλειας, ένας εργαζόμενος να αρνηθεί οποιαδήποτε μετατροπή του εργασιακού του καθεστώτος. Στα παραπάνω προστίθενται η αύξηση του μέγιστου αριθμού επιτρεπόμενων υπερωριών, η ευέλικτη πλήρους ή εκ περιτροπής τηλεργασία, αλλά και οι αλλαγές στον συνδικαλιστικό νόμο.

Έτσι, η κυβέρνηση επιδιώκει την περαιτέρω υποτίμηση και ελαστικοποίηση της εργασίας, αλλά και της μείωσης της δυνατότητας αντίδρασης των εργαζομένων. Η ήδη δύσκολη κατάσταση, στην οποία είχαν περιέλθει πολλοί εργαζόμενοι, αναμένεται να επιβαρυνθεί περαιτέρω και το  αποτέλεσμα αυτών των πολιτικών θα είναι η φτωχοποίηση ακόμα και όσων έχουν δουλειά ή ένα νέο κύμα brain drain. Οι προτάσεις για μείωση του εργατικού κόστους και της ελαστικοποίησης της εργασίας δεν είναι κάτι καινούργιο. Ωστόσο, οι θιασώτες αυτών των λύσεων δεν λένε κουβέντα για τα χαμένα εισοδήματα, την απουσία ενός εισοδήματος αξιοπρεπούς διαβίωσης για όλους, τους χαμένους πόρους για τα ασφαλιστικά ταμεία.

Την τελευταία δεκαετία οι εργαζόμενοι έχουν δει επανειλημμένως τους μισθούς τους να υπόκεινται σε δραματικές μειώσεις πληρώνοντας το μάρμαρο των κρίσεων και μεγεθύνοντας τις κοινωνικές ανισότητες και την ύφεση. Αλλά παρόλα αυτά η ελληνική οικονομία παρέμεινε εγκλωβισμένη σε ένα στρεβλό αναπτυξιακό πρότυπο χαμηλής προστιθέμενης αξίας, οδηγώντας χιλιάδες νέους υψηλών μορφωτικών προσόντων στην μετανάστευση στερώντας έτσι πολύτιμο εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό. Κάτι που τείνει να εξελιχθεί σε ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα των ελληνικών επιχειρήσεων. Αλλά ο βασικός λόγος για τα παραπάνω είναι χαμηλοί μισθοί και η απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων.

Οι λύσεις στα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας θα μπορούσαν να βρεθούν στην αντιμετώπιση διαρθρωτικών αδυναμιών της, στην ανακατεύθυνση του εκπαιδευτικού μας μοντέλου και στην αναβάθμιση των δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού. Καμία ανάκαμψη δεν πρόκειται να έρθει, καμία λύση δεν πρόκειται να βρεθεί στην φθηνή εργασία ή στις απλήρωτες υπερωρίες.

Ο Γιάννης Ανδρέου είναι μέλος της Κ.Π.Ε του Κινήματος Αλλαγής και Αν.Γραμματέας του Τομέα Κοινωνικής ένταξης και συνοχής

Δημοσιεύτηκε στην Political στις 13/4/2021